Admin
12-12-2017, 10:10 AM
ئیمام ناصر محمد یەمانی
15 - 06 - 1428 کۆچی
30 - 06 - 2007 زایینی
12:27 بەیانی
[بۆ بەدواداچوونی بەستەری سەرەکی بەشداری بەیانەکە]
https://mahdialumma.org/showthread.php?p=46629
ـــــــــــــــــــ
پرسیارێکی مەنتقی، بە مۆڵەتی اللە وەڵامەکەشمان بۆت لە کتێبەکەی اللە هەیە ئەی (ابن عمر) ی ڕێزدار ..
بە ناوی الله ی لە ھەموو میھرەبان و بە بەزەییەکان میھرەبانترو بە بەزەییتر، درودو سڵاو لەسەر نێردراوو پێغەمبەران سوپاس و ستایشیش بۆ اللە ی پەروەردگاری هەموو خەڵکی جیهان .. سڵاو لەسەر ئێمەو لەسەر هەموو بەندە چاکەکارەکانی اللە لە یەکەمینەکان و دواهەمینەکان وە لە جیهانی سەروو تا ئەو ڕۆژەی اللە لێپرسینەوە لەگەڵ بەندەکانیدا دەکات لەسەر ئایینەکەیان.. پاشان لەدوای ئەوە..
ئه‌ی گه‌لی زانایانی موسڵمانان به دڵنیاییه‌وه ئه‌و كه‌سه‌ی اللە زانستی كتێبه‌كه‌ی پێداوه (ئیمام مەهدی) لە قورئانی گەورە پێغه‌مبه‌رێکی نەدۆزیەوە پێی بڵێن یوشه‌عی كوڕی نون، وه اللە هیچ دەسەڵاتێکی ده‌رباره‌ی ئه‌م ناوە دانه‌به‌زاندووه، جا ئه‌ی گه‌لی زانایانی ئوممه‌ت وەرن پێتان بڵێم ئه‌و پێغهمبهرهی دوای موسا كێ بوو له نه‌وه‌ی ئیسرائیل درودو سڵاوی لێبێت كاتێک اللە ی پایەبەرز ده‌رباره‌ی ده‌فه‌رموێت: { أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِن بَنِي إِسْرَائِيلَ مِن بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِن كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِن دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِّنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ ﴿٢٤٦﴾ } صدق الله العظيم [البقرة].
جا (ئیبن عومه‌ر) ـی ڕێزلێگیراوو ڕاستگۆو دۆستی دڵسۆزو گیانی به گیانی ئاگاداردەکەمەوە لەوەی ئه‌و پێغهمبهرهی نەوەی ئیسرائیل له‌دوای موسا پێغهمبهری اللە هاڕونی برای موسا بوو درودو سڵاوی لێبێت، وه له‌ڕاستیدا هارون چل ساڵی لەدوای موسا به‌ڕێكرد جا لەپاش ئه‌وه كاتی حه‌رام بوونی چونه ژووره‌وه‌ی نەوەی ئیسرائیل بۆ ئاوه‌دانیه‌كه ته‌واو بوو کە اللە له‌سه‌ری نوسیبوون جا كات و قه‌ده‌ر‌ی چونه ژووره‌وه‌یان له‌دوای تێپه‌ڕبوونی ئه‌م چل ساڵه هات كه له سەردەمی موسا له‌سه‌ریان نوسرابوو له دوای بەسەرچوونی ئه‌م چل ساڵه کاتێک له سەردەمی موسادا جەنگ کردنیان له‌سه‌ر پێویست كرابوو. اللە ی پایەبەرزیش فه‌رموویه‌تی: { وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَعَلَ فِيكُمْ أَنبِيَاءَ وَجَعَلَكُم مُّلُوكًا وَآتَاكُم مَّا لَمْ يُؤْتِ أَحَدًا مِّنَ الْعَالَمِينَ ﴿٢٠﴾ يَا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا تَرْتَدُّوا عَلَىٰ أَدْبَارِكُمْ فَتَنقَلِبُوا خَاسِرِينَ ﴿٢١﴾ قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِنَّ فِيهَا قَوْمًا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا حَتَّىٰ يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِن يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ ﴿٢٢﴾ قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿٢٣﴾ قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا أَبَدًا مَّا دَامُوا فِيهَا فَاذْهَبْ أَنتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ ﴿٢٤﴾ قَالَ رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي وَأَخِي فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ ﴿٢٥﴾ قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ ۛ أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ ﴿٢٦﴾ } صدق الله العظيم [المائدة].
جا ئه‌ی گه‌لی زانایانی ئوممه‌ت ئایا پرسیاری ئه‌وه‌تان كردووه له‌به‌رچی (لە دوای چل ساڵەکە) ئه‌م پێغهمبهرهی (دوای موسا) خۆی سه‌ركردایه‌تی نەوەی ئیسرائیلی نه‌كرد؟! به‌هه‌مان شێوه له‌به‌رچی نەوەی ئیسرائیل داوایان له‌م پێغه‌مبه‌ره نه‌كرد سه‌ركردایه‌تیان بكات ئه‌گه‌ر چی دانیشیان نابوو به‌وه‌ی پێغه‌مبه‌ریانه؟ جا ئایا له‌به‌رچی داوایان له‌م پێغه‌مبه‌ره‌یان نه‌كرد سه‌ركردایه‌تیان بكات؟! به‌ڵكو ئه‌وه‌بوو له‌بری ئه‌وه (له‌دوای تێپه‌ربوونی چل ساڵه‌كه) وتیان: { ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ }.
جا له‌به‌رچی به پێغه‌مبه‌ره‌كه‌یان نه‌وت بۆ جەنگ کردن له ڕێی اللە سه‌ركردایه‌تیان بكات؟ هۆکارەکە ئەوەبوو چونکە ئه‌م پێغه‌مبه‌ره زۆر گه‌وره‌و پیر بوو بوو گه‌یشتبووه ئه‌و په‌ڕی ته‌مه‌نی بێهێزی و له‌دوای ته‌مه‌نی به هێزیەوە زۆر پیرو بێهێز بوو بوو، بۆیە نه‌یده‌توانی سه‌ركردایه‌تیان بكات به ڕه‌چاوكردنی ئه‌وه‌ی پیرێكی په‌ككه‌وته بوو، به‌هه‌مان شێوه نەوەی ئیسرائیلیش ده‌یانزانی ئه‌و ناتوانێت ئاماده بێت له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌ویان به پیرێكی په‌ككه‌وته ده‌بینی بۆیەش داوایان لێی نه‌كرد سه‌ركردایه‌تیان بكات به‌ڵكو پێیان وت كه‌سێک له ئێمه هه‌ڵبژێره له نه‌وه‌ی ئیسرائیل تا بۆ جه‌نگ كردن له پێناوی اللە سه‌ركردایه‌تیمان بكات.
جا ئه‌ی گه‌لی زانایانی ئوممه‌ت ئایا ده‌زانن ئه‌م پێغه‌مبه‌ره كێ بوو درودو سڵاوی اللە ی لێبێت؟ ئه‌مه پێغهمبهری اللە هاڕونی برای موسا بوو، جا ئه‌وه‌بوو ماوه‌ی ساڵه‌كانی حه‌رام بوونی چونه ژووره‌وه‌ی مزگه‌وتی ئه‌قسا له‌سه‌ر نه‌وه‌ی ئیسرائیل تێپه‌ڕیكرد له كتێبداو كاتەکە بۆ چوونە ناوەوەی نەوەی ئیسرائیل بۆ خاكی پیرۆز هات کە ماڵی پیرۆز (بیت المقدس) ی لێیه ئه‌م كاته‌ش واته (له‌دوای تێپه‌ڕبوونی ئه‌م چل ساڵه) پێغهمبهری اللە موسا بوونی نه‌بوو چونكه اللە ماوه‌ی چل ساڵ بوو مراندبووی، به‌ڵام براكه‌ی هاڕون هێشتا لە ژیاندا بوو به‌ڵام زۆر پیر بوو بوو به جۆرێک نه ده‌یتوانی چه‌ک هه‌ڵبگرێت و نه جەنگیش بكات له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌دوای به‌هێزی توشی بێهێزی زۆرو پیری بووبوویه‌وه، به‌ڵام وتی: "به‌ڕاستی وا اللە طالوتی به پادشا بۆ هه‌ڵبژاردوون"، به‌ڵام طالوت له نه‌وه‌ی ئیسرائیل نه‌بوو بۆیە (نەوەی ئیسرائیل) وتیان: "ئایا چۆن ئه‌و ده‌بێت به سه‌ركرده بۆمان له‌كاتێكدا ئێمه له‌و شایسته‌ترین بۆ سه‌ركرده‌یی ئایا ئه‌و هه‌بووەو خاوه‌نی موڵكه تا سه‌ركردایه‌تیمان بكات؟".
جا وه‌رن پێتان بڵێم طالوتی پیاو چاک كێ بوو کە اللە ده‌سه‌ڵاتی به زانست زیاد كردبوو، بۆیه ده‌گه‌ڕێینه‌وه سه‌ر چیڕۆكی موساو به‌نده‌یه‌ک له به‌نده چاكه‌كاره‌كانی اللە كه نه نێردراو بوو نه پێغه‌مبه‌ر، كه ده‌یزانی له‌وێدا (له‌م شوێنه‌ی بۆی چوو له‌گه‌ڵ موسا) پیاوو ژنێک هه‌ن منداڵێكیان هێناوه كردوویانه به منداڵی خۆیان (به ته‌به‌ننی) كه له نه‌وه‌ی ئه‌وان نه‌بوو به‌ڵكو له‌به‌رئه‌وه‌ی منداڵیان نه‌بوو كردبوویان به منداڵی خۆیان، به‌ڵام ئه‌م منداڵه له نه‌وه‌ی شه‌یتانه به‌شه‌ره‌كان بوو کە هیچ خێرێكی پێوه نه‌بوو، دایک و باوكه‌كه‌ش هه‌ر له پێناوی اللە ئه‌ویان كردبوو به منداڵی خۆیان و نه‌یانده‌زانی دایک و باوكه ڕاسته‌قینه‌كه‌ی كێن، اللە ش ویستی بۆیان به نه‌وه‌یه‌ک بگۆڕێتەوە له خۆیان بێت و نزیكتربێت به نزیکی و ڕه‌حم و میهره‌بانی بۆیان.
جا مانای فه‌رموووده‌كه‌ی اللە له‌وه‌ی ده‌فه‌رموێت: {وَأَقْرَبَ رُحْمًا}؛ ئه‌مه به مانای منداڵێک له نه‌وه‌ی خۆیان بێت، ئایه‌ته‌كه‌ش ڕوونەو به ڕاشكاوی دیاره به‌وه‌ی ئه‌م منداڵه كوڕی ئه‌وان نه‌بوو له پشتیانه‌وه ده‌رچوبێت به‌ڵكو لە ڕێی اللە بە (تەبەننی) كردبوویان به منداڵی خۆیان. اللە ی پایەبەرزیش ده‌فه‌رموێت: { وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَن يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا ﴿٨٠﴾ فَأَرَدْنَا أَن يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِّنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا ﴿٨١﴾ } صدق الله العظيم [الكهف].
جا هه‌ر له‌به‌رئه‌وه پیاوه چاكه‌كاره‌كه ئه‌م مێرد منداڵه‌ی كوشت و اللە ش به نه‌وه‌یه‌کی لەخۆیان بۆی گۆڕینەوەو باشتر له میهره‌بانی و نزیكتر له خۆیان، وه ئه‌م وه‌چه‌یه‌ش له لایەن اللە وە کە بۆیان باشتر بوو به میهره‌بانی و نزیكتر بوو له خۆیان كه اللە به‌م دایک و باوكه چاكه‌كاره‌ی به‌خشی بریتی بوو له طالوت سڵاوی لێبێت ئه‌و پیاوه‌ی اللە موڵكی پێدا وه ده‌سه‌ڵاتی به زانست زیادكرد، وه لە ڕۆژی ته‌سلیمكردنی سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی گه‌یشتبووه ته‌مه‌نی چل ساڵی له دوای پێغهمبهری اللە هاڕون کە له‌م كاته‌دا (هاڕون) گه‌یشتبوو به ئه‌و په‌ڕی ته‌مه‌نی پیری په‌ككه‌وته‌یی، (جا لەپاش وه‌رگرتنی سه‌ركردایه‌تیه‌كه) ئه‌وه‌بوو طالوت له گۆڕه‌پانی جه‌نگه‌كه‌دا كوژرا وە سه‌ركردایه‌تیه‌كەش له‌دوای ئەو بە پێغهمبهری اللە داوود سپێردرا سڵاوی لێبێت.
لەپاش ئه‌وە ئه‌ی زانایانی ئوممه‌ت سه‌یری ئه‌وه بكه‌ن ئایا هاڕون چی پێ وتن له‌وكاته‌ی (نه‌وه‌ی ئیسرائیل) داوای سه‌ركردایه‌تیان لێی كرد جا ئه‌وه‌بوو ئه‌م شته‌ی به‌یادهێنانه‌وه کە پێشتر جه‌نگیان له‌سه‌ر نوسراوه له كاتی په‌یمانی براكه‌ی موسا جا ئه‌وه‌بوو ئه‌و كات (له زه‌مانی موسا) جه‌نگیان نه‌كردو نافه‌رمانیان كرد! اللە ی پایەبەرزیش فه‌رموویه‌تی: { أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِن بَنِي إِسْرَائِيلَ مِن بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِن كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِن دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِّنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ ﴿٢٤٦﴾ } صدق الله العظيم [البقرة].
كه‌واته ئه‌ی گه‌لی زانایانی ئوممه‌ت پێغه‌مبه‌رێكی ترمان بەدی نەکرد جگه له هاڕون نەبێت سڵاوی لێبێت ئه‌وه‌ش ده‌زانم هاڕون گه‌وره‌تر بوو له موسا به‌ڵام موسا له پێش هاڕون کۆچی دوایی كرد بۆیەش اللە ی پایەبەرز ده‌فه‌رموێت: {مِن بَعْدِ مُوسَىٰ }.
جا ئایا موسا جگە لە هارون جێگره‌وه‌یه‌كی تری هه‌بوو؟ به‌ڵام له ته‌مه‌ندا زۆر گه‌وره بوو بوو له دوای كۆتایی هاتنی ئه‌م چل ساڵه‌ی اللە چونه‌ژووره‌وه‌ی زەوی پیرۆزی لێ قه‌ده‌غه كردبوون وه لەپێش تێپه‌ڕبوونی ئه‌م ماوه‌یه ئه‌وان لە زەویدا وێڵ و سه‌رگه‌ردان بوو بوون وەک ئه‌وانه‌ی له بیاباندا به‌دوای ئاوو ئاوه‌دانیه‌كدا ده‌گه‌ڕێن وه نەشیاندەتوانی بچنه ناو ئه‌م زه‌ویه پیرۆزه‌وه کە اللە بۆی نوسیبوون ئەگه‌ر هه‌موو له‌شكرو سوپای زه‌ویشیان كۆبكردایه‌ته‌وه جا هه‌رگیز سه‌ركه‌وتنیان بۆ نه‌بوو تا چل ساڵ تێپه‌ڕ نه‌كه‌ن، تا ئه‌وه‌بوو (له‌دوای تێپه‌ڕبوونی چل ساڵه‌كه) قه‌ده‌رو كاتی دیاریكراو بۆ چوونه ژووره‌وه‌ی مزگه‌وتی ئه‌قسا هات جا ئه‌وه‌بوو طالوت سڵاوی لێبێت سه‌ركردایه‌تی سوپاكه‌ی كردو كوژرا، جا سه‌ركردایه‌تیەکە به پێغهمبهری اللە داوود سپێردرا، داوودیش جالوتی كوشت وه اللە ش له‌دوای طالوت موڵک و ده‌سه‌ڵاته‌كه‌ی پێدا.
هه‌رچی ئه‌م پیاوه‌یه کە ئێوە ناوتان لێیناوه خضر ئه‌مه به‌نده‌یه‌ک بوو له به‌نده چاكه‌كاره‌كان بە پشتڕاستکردنەوەی ئەم فەرموودەیەی اللە ی پایەبەرز: { فَوَجَدَا عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِّنْ عِندِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا ﴿٦٥﴾ قَالَ لَهُ مُوسَىٰ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَىٰ أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا ﴿٦٦﴾ قَالَ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا ﴿٦٧﴾ } صدق الله العظيم [الكهف].
وه حیكمه‌تەکەش له‌وه‌دا ئه‌وه‌بوو تا موساو هه‌موو موسڵمانانیش ئه‌وه بزانن بۆیان نیه ڕه‌حمه‌تی په‌روه‌ردگاره‌كه‌یان دابه‌ش بكه‌ن جا ده‌سه‌ڵاتی زانست تەنها تایبه‌ت بكه‌ن به پێغه‌مبه‌رو نێردراوەکان، وە اللە ویستی موساو هه‌موو موسڵمانانیش ئه‌وه بزانن هه‌ندێک به‌نده‌ی چاكه‌كاری اللە هه‌ن زیاتر ده‌زانن له‌و كه‌سه‌ی اللە ڕاسته‌وخۆ قسه‌ی له‌گه‌ڵ كردووه، له‌كاتێكدا لەپێش ئه‌وە موسا وای گومان ده‌برد خۆی زاناترین کەسە لەناو خه‌ڵک به ڕه‌چاوكردنی ئه‌وه‌ی چونکە اللە ڕاستەوخۆ قسه‌ی له‌گه‌ڵ كردووه، وه هه‌روه‌ها موسا ده‌یویست له ڕێی ئه‌م پیاوه چاكه‌كاره‌وه بگاته زانستی زیاتر، اللە ی پایەبەرزیش فه‌رموویه‌تی: { فَوَجَدَا عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِّنْ عِندِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا ﴿٦٥﴾ قَالَ لَهُ مُوسَىٰ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَىٰ أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا ﴿٦٦﴾ قَالَ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا ﴿٦٧﴾ وَكَيْفَ تَصْبِرُ عَلَىٰ مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا ﴿٦٨﴾ قَالَ سَتَجِدُنِي إِن شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا ﴿٦٩﴾ } صدق الله العظيم [الكهف].
جا پیاوه چاكه‌كاره‌كه به‌و كه‌سه‌ی وت کە اللە ڕاستەوخۆ قسه‌ی له‌گه‌ڵدا ده‌كرد واته به (موسا) ی وت: {إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا}.
جا ئه‌وه‌بوو به‌ر له‌ده‌ستپێكردنی گه‌شته‌كه بڕیاری له‌سه‌ر موسادا به‌وه‌ی هه‌رگیز ناتوانێت لەگەڵیدا ئارامی هەبێت، به‌ڵام موسا فه‌رمووی: { قَالَ سَتَجِدُنِي إِن شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا ﴿٦٩﴾ } صدق الله العظيم [الكهف].
جا ئایا بینیتان موسا (به درێژایی گه‌شته‌كه) ئارامی گرتبێت ته‌نانه‌ت له یه‌كێک له ڕووداوه‌كانیشدا؟ به‌ڵكو هه‌ر بڕیاری پیاوه چاكه‌كاره‌كه ده‌هاته‌جێ کە پێی وتبوو: { قَالَ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا ﴿٦٧﴾ } صدق الله العظيم [الكهف].
بۆیە ئارامگرتنی موسامان ته‌ناته‌ت له یه‌كێک له‌م ڕووداوانه‌ش کە ده‌یبینی نەدی! جا ئه‌مه وه‌ڵامی حه‌ق و ڕاست و دروستی پرسیاره‌كه‌ته ئه‌ی (بن عومه‌ر) ی ڕێزلێگیراو، وه زانستیشت ده‌رباره‌ی دوو پیاوەکەی شوێنكه‌وتووەکانی موسا زیاد دەکەم ئه‌وانه‌ی اللە نیعمه‌تی له‌گه‌ڵ كردبوون ئه‌وانه‌ی اللە باسیان ده‌كات له‌وه‌ی ده‌فه‌رموێت: { قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿٢٣﴾ } صدق الله العظيم [المائدة].
ئه‌م دوو پیاوه بریتی بوون له پێغهمبهری اللە هاڕون و ئه‌و پیاوه باوه‌ڕداره‌ی کەس و کاری فیرعه‌ون کە اللە ده‌رباره‌ی فه‌رموویه‌تی: { وَقَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَن يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَقَدْ جَاءَكُم بِالْبَيِّنَاتِ مِن رَّبِّكُمْ وَإِن يَكُ كَاذِبًا فَعَلَيْهِ كَذِبُهُ وَإِن يَكُ صَادِقًا يُصِبْكُم بَعْضُ الَّذِي يَعِدُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ ﴿٢٨﴾ } صدق الله العظيم [غافر].
جا زانیمان اللە له كاروكرده‌وه خراپه‌كانی کەس و کاری فیرعه‌ون پاراستی کە پیلانیان بۆ ده‌گێڕا وه اللە له‌گه‌ڵ موسادا هێشتیه‌وه‌و سزایه‌كی توندیشی بە کەس و کاری فیرعه‌ون چه‌شت، وه ئه‌وه‌ی باسكرا هه‌مووی له‌لایه‌ن اللە وە بڕیاری له‌سه‌ر دراوه ئه‌ی ئه‌وكه‌سه‌ی منت به‌ڕاست داناوه وه له‌لای اللە ش هه‌ر به ڕاستگۆیی ده‌ركه‌وتوویت وه اللە به چاکترین پاداشت به‌وه‌ی به‌نده ڕێزلێگراوه‌كانی پێ پاداشت ده‌داته‌وه پاداشتی چاکەت بداته‌وه.
وە سڵاوو ڕەحمەت و بەرەکەتی اللە ی پایەبەرزیشتان لەسەربێت..
براتان؛ ئیمام ناصر محمد یه‌مانی.
ـــــــــــــــــــــ
اقتباس المشاركة: : https://mahdialumma.online/showthread.php?p=46629
15 - 06 - 1428 کۆچی
30 - 06 - 2007 زایینی
12:27 بەیانی
[بۆ بەدواداچوونی بەستەری سەرەکی بەشداری بەیانەکە]
https://mahdialumma.org/showthread.php?p=46629
ـــــــــــــــــــ
پرسیارێکی مەنتقی، بە مۆڵەتی اللە وەڵامەکەشمان بۆت لە کتێبەکەی اللە هەیە ئەی (ابن عمر) ی ڕێزدار ..
بە ناوی الله ی لە ھەموو میھرەبان و بە بەزەییەکان میھرەبانترو بە بەزەییتر، درودو سڵاو لەسەر نێردراوو پێغەمبەران سوپاس و ستایشیش بۆ اللە ی پەروەردگاری هەموو خەڵکی جیهان .. سڵاو لەسەر ئێمەو لەسەر هەموو بەندە چاکەکارەکانی اللە لە یەکەمینەکان و دواهەمینەکان وە لە جیهانی سەروو تا ئەو ڕۆژەی اللە لێپرسینەوە لەگەڵ بەندەکانیدا دەکات لەسەر ئایینەکەیان.. پاشان لەدوای ئەوە..
ئه‌ی گه‌لی زانایانی موسڵمانان به دڵنیاییه‌وه ئه‌و كه‌سه‌ی اللە زانستی كتێبه‌كه‌ی پێداوه (ئیمام مەهدی) لە قورئانی گەورە پێغه‌مبه‌رێکی نەدۆزیەوە پێی بڵێن یوشه‌عی كوڕی نون، وه اللە هیچ دەسەڵاتێکی ده‌رباره‌ی ئه‌م ناوە دانه‌به‌زاندووه، جا ئه‌ی گه‌لی زانایانی ئوممه‌ت وەرن پێتان بڵێم ئه‌و پێغهمبهرهی دوای موسا كێ بوو له نه‌وه‌ی ئیسرائیل درودو سڵاوی لێبێت كاتێک اللە ی پایەبەرز ده‌رباره‌ی ده‌فه‌رموێت: { أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِن بَنِي إِسْرَائِيلَ مِن بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِن كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِن دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِّنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ ﴿٢٤٦﴾ } صدق الله العظيم [البقرة].
جا (ئیبن عومه‌ر) ـی ڕێزلێگیراوو ڕاستگۆو دۆستی دڵسۆزو گیانی به گیانی ئاگاداردەکەمەوە لەوەی ئه‌و پێغهمبهرهی نەوەی ئیسرائیل له‌دوای موسا پێغهمبهری اللە هاڕونی برای موسا بوو درودو سڵاوی لێبێت، وه له‌ڕاستیدا هارون چل ساڵی لەدوای موسا به‌ڕێكرد جا لەپاش ئه‌وه كاتی حه‌رام بوونی چونه ژووره‌وه‌ی نەوەی ئیسرائیل بۆ ئاوه‌دانیه‌كه ته‌واو بوو کە اللە له‌سه‌ری نوسیبوون جا كات و قه‌ده‌ر‌ی چونه ژووره‌وه‌یان له‌دوای تێپه‌ڕبوونی ئه‌م چل ساڵه هات كه له سەردەمی موسا له‌سه‌ریان نوسرابوو له دوای بەسەرچوونی ئه‌م چل ساڵه کاتێک له سەردەمی موسادا جەنگ کردنیان له‌سه‌ر پێویست كرابوو. اللە ی پایەبەرزیش فه‌رموویه‌تی: { وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَعَلَ فِيكُمْ أَنبِيَاءَ وَجَعَلَكُم مُّلُوكًا وَآتَاكُم مَّا لَمْ يُؤْتِ أَحَدًا مِّنَ الْعَالَمِينَ ﴿٢٠﴾ يَا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا تَرْتَدُّوا عَلَىٰ أَدْبَارِكُمْ فَتَنقَلِبُوا خَاسِرِينَ ﴿٢١﴾ قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِنَّ فِيهَا قَوْمًا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا حَتَّىٰ يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِن يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ ﴿٢٢﴾ قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿٢٣﴾ قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا أَبَدًا مَّا دَامُوا فِيهَا فَاذْهَبْ أَنتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ ﴿٢٤﴾ قَالَ رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي وَأَخِي فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ ﴿٢٥﴾ قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ ۛ أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ ﴿٢٦﴾ } صدق الله العظيم [المائدة].
جا ئه‌ی گه‌لی زانایانی ئوممه‌ت ئایا پرسیاری ئه‌وه‌تان كردووه له‌به‌رچی (لە دوای چل ساڵەکە) ئه‌م پێغهمبهرهی (دوای موسا) خۆی سه‌ركردایه‌تی نەوەی ئیسرائیلی نه‌كرد؟! به‌هه‌مان شێوه له‌به‌رچی نەوەی ئیسرائیل داوایان له‌م پێغه‌مبه‌ره نه‌كرد سه‌ركردایه‌تیان بكات ئه‌گه‌ر چی دانیشیان نابوو به‌وه‌ی پێغه‌مبه‌ریانه؟ جا ئایا له‌به‌رچی داوایان له‌م پێغه‌مبه‌ره‌یان نه‌كرد سه‌ركردایه‌تیان بكات؟! به‌ڵكو ئه‌وه‌بوو له‌بری ئه‌وه (له‌دوای تێپه‌ربوونی چل ساڵه‌كه) وتیان: { ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ }.
جا له‌به‌رچی به پێغه‌مبه‌ره‌كه‌یان نه‌وت بۆ جەنگ کردن له ڕێی اللە سه‌ركردایه‌تیان بكات؟ هۆکارەکە ئەوەبوو چونکە ئه‌م پێغه‌مبه‌ره زۆر گه‌وره‌و پیر بوو بوو گه‌یشتبووه ئه‌و په‌ڕی ته‌مه‌نی بێهێزی و له‌دوای ته‌مه‌نی به هێزیەوە زۆر پیرو بێهێز بوو بوو، بۆیە نه‌یده‌توانی سه‌ركردایه‌تیان بكات به ڕه‌چاوكردنی ئه‌وه‌ی پیرێكی په‌ككه‌وته بوو، به‌هه‌مان شێوه نەوەی ئیسرائیلیش ده‌یانزانی ئه‌و ناتوانێت ئاماده بێت له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌ویان به پیرێكی په‌ككه‌وته ده‌بینی بۆیەش داوایان لێی نه‌كرد سه‌ركردایه‌تیان بكات به‌ڵكو پێیان وت كه‌سێک له ئێمه هه‌ڵبژێره له نه‌وه‌ی ئیسرائیل تا بۆ جه‌نگ كردن له پێناوی اللە سه‌ركردایه‌تیمان بكات.
جا ئه‌ی گه‌لی زانایانی ئوممه‌ت ئایا ده‌زانن ئه‌م پێغه‌مبه‌ره كێ بوو درودو سڵاوی اللە ی لێبێت؟ ئه‌مه پێغهمبهری اللە هاڕونی برای موسا بوو، جا ئه‌وه‌بوو ماوه‌ی ساڵه‌كانی حه‌رام بوونی چونه ژووره‌وه‌ی مزگه‌وتی ئه‌قسا له‌سه‌ر نه‌وه‌ی ئیسرائیل تێپه‌ڕیكرد له كتێبداو كاتەکە بۆ چوونە ناوەوەی نەوەی ئیسرائیل بۆ خاكی پیرۆز هات کە ماڵی پیرۆز (بیت المقدس) ی لێیه ئه‌م كاته‌ش واته (له‌دوای تێپه‌ڕبوونی ئه‌م چل ساڵه) پێغهمبهری اللە موسا بوونی نه‌بوو چونكه اللە ماوه‌ی چل ساڵ بوو مراندبووی، به‌ڵام براكه‌ی هاڕون هێشتا لە ژیاندا بوو به‌ڵام زۆر پیر بوو بوو به جۆرێک نه ده‌یتوانی چه‌ک هه‌ڵبگرێت و نه جەنگیش بكات له‌به‌رئه‌وه‌ی له‌دوای به‌هێزی توشی بێهێزی زۆرو پیری بووبوویه‌وه، به‌ڵام وتی: "به‌ڕاستی وا اللە طالوتی به پادشا بۆ هه‌ڵبژاردوون"، به‌ڵام طالوت له نه‌وه‌ی ئیسرائیل نه‌بوو بۆیە (نەوەی ئیسرائیل) وتیان: "ئایا چۆن ئه‌و ده‌بێت به سه‌ركرده بۆمان له‌كاتێكدا ئێمه له‌و شایسته‌ترین بۆ سه‌ركرده‌یی ئایا ئه‌و هه‌بووەو خاوه‌نی موڵكه تا سه‌ركردایه‌تیمان بكات؟".
جا وه‌رن پێتان بڵێم طالوتی پیاو چاک كێ بوو کە اللە ده‌سه‌ڵاتی به زانست زیاد كردبوو، بۆیه ده‌گه‌ڕێینه‌وه سه‌ر چیڕۆكی موساو به‌نده‌یه‌ک له به‌نده چاكه‌كاره‌كانی اللە كه نه نێردراو بوو نه پێغه‌مبه‌ر، كه ده‌یزانی له‌وێدا (له‌م شوێنه‌ی بۆی چوو له‌گه‌ڵ موسا) پیاوو ژنێک هه‌ن منداڵێكیان هێناوه كردوویانه به منداڵی خۆیان (به ته‌به‌ننی) كه له نه‌وه‌ی ئه‌وان نه‌بوو به‌ڵكو له‌به‌رئه‌وه‌ی منداڵیان نه‌بوو كردبوویان به منداڵی خۆیان، به‌ڵام ئه‌م منداڵه له نه‌وه‌ی شه‌یتانه به‌شه‌ره‌كان بوو کە هیچ خێرێكی پێوه نه‌بوو، دایک و باوكه‌كه‌ش هه‌ر له پێناوی اللە ئه‌ویان كردبوو به منداڵی خۆیان و نه‌یانده‌زانی دایک و باوكه ڕاسته‌قینه‌كه‌ی كێن، اللە ش ویستی بۆیان به نه‌وه‌یه‌ک بگۆڕێتەوە له خۆیان بێت و نزیكتربێت به نزیکی و ڕه‌حم و میهره‌بانی بۆیان.
جا مانای فه‌رموووده‌كه‌ی اللە له‌وه‌ی ده‌فه‌رموێت: {وَأَقْرَبَ رُحْمًا}؛ ئه‌مه به مانای منداڵێک له نه‌وه‌ی خۆیان بێت، ئایه‌ته‌كه‌ش ڕوونەو به ڕاشكاوی دیاره به‌وه‌ی ئه‌م منداڵه كوڕی ئه‌وان نه‌بوو له پشتیانه‌وه ده‌رچوبێت به‌ڵكو لە ڕێی اللە بە (تەبەننی) كردبوویان به منداڵی خۆیان. اللە ی پایەبەرزیش ده‌فه‌رموێت: { وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَن يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا ﴿٨٠﴾ فَأَرَدْنَا أَن يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِّنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا ﴿٨١﴾ } صدق الله العظيم [الكهف].
جا هه‌ر له‌به‌رئه‌وه پیاوه چاكه‌كاره‌كه ئه‌م مێرد منداڵه‌ی كوشت و اللە ش به نه‌وه‌یه‌کی لەخۆیان بۆی گۆڕینەوەو باشتر له میهره‌بانی و نزیكتر له خۆیان، وه ئه‌م وه‌چه‌یه‌ش له لایەن اللە وە کە بۆیان باشتر بوو به میهره‌بانی و نزیكتر بوو له خۆیان كه اللە به‌م دایک و باوكه چاكه‌كاره‌ی به‌خشی بریتی بوو له طالوت سڵاوی لێبێت ئه‌و پیاوه‌ی اللە موڵكی پێدا وه ده‌سه‌ڵاتی به زانست زیادكرد، وه لە ڕۆژی ته‌سلیمكردنی سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی گه‌یشتبووه ته‌مه‌نی چل ساڵی له دوای پێغهمبهری اللە هاڕون کە له‌م كاته‌دا (هاڕون) گه‌یشتبوو به ئه‌و په‌ڕی ته‌مه‌نی پیری په‌ككه‌وته‌یی، (جا لەپاش وه‌رگرتنی سه‌ركردایه‌تیه‌كه) ئه‌وه‌بوو طالوت له گۆڕه‌پانی جه‌نگه‌كه‌دا كوژرا وە سه‌ركردایه‌تیه‌كەش له‌دوای ئەو بە پێغهمبهری اللە داوود سپێردرا سڵاوی لێبێت.
لەپاش ئه‌وە ئه‌ی زانایانی ئوممه‌ت سه‌یری ئه‌وه بكه‌ن ئایا هاڕون چی پێ وتن له‌وكاته‌ی (نه‌وه‌ی ئیسرائیل) داوای سه‌ركردایه‌تیان لێی كرد جا ئه‌وه‌بوو ئه‌م شته‌ی به‌یادهێنانه‌وه کە پێشتر جه‌نگیان له‌سه‌ر نوسراوه له كاتی په‌یمانی براكه‌ی موسا جا ئه‌وه‌بوو ئه‌و كات (له زه‌مانی موسا) جه‌نگیان نه‌كردو نافه‌رمانیان كرد! اللە ی پایەبەرزیش فه‌رموویه‌تی: { أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِن بَنِي إِسْرَائِيلَ مِن بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِن كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِن دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِّنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ ﴿٢٤٦﴾ } صدق الله العظيم [البقرة].
كه‌واته ئه‌ی گه‌لی زانایانی ئوممه‌ت پێغه‌مبه‌رێكی ترمان بەدی نەکرد جگه له هاڕون نەبێت سڵاوی لێبێت ئه‌وه‌ش ده‌زانم هاڕون گه‌وره‌تر بوو له موسا به‌ڵام موسا له پێش هاڕون کۆچی دوایی كرد بۆیەش اللە ی پایەبەرز ده‌فه‌رموێت: {مِن بَعْدِ مُوسَىٰ }.
جا ئایا موسا جگە لە هارون جێگره‌وه‌یه‌كی تری هه‌بوو؟ به‌ڵام له ته‌مه‌ندا زۆر گه‌وره بوو بوو له دوای كۆتایی هاتنی ئه‌م چل ساڵه‌ی اللە چونه‌ژووره‌وه‌ی زەوی پیرۆزی لێ قه‌ده‌غه كردبوون وه لەپێش تێپه‌ڕبوونی ئه‌م ماوه‌یه ئه‌وان لە زەویدا وێڵ و سه‌رگه‌ردان بوو بوون وەک ئه‌وانه‌ی له بیاباندا به‌دوای ئاوو ئاوه‌دانیه‌كدا ده‌گه‌ڕێن وه نەشیاندەتوانی بچنه ناو ئه‌م زه‌ویه پیرۆزه‌وه کە اللە بۆی نوسیبوون ئەگه‌ر هه‌موو له‌شكرو سوپای زه‌ویشیان كۆبكردایه‌ته‌وه جا هه‌رگیز سه‌ركه‌وتنیان بۆ نه‌بوو تا چل ساڵ تێپه‌ڕ نه‌كه‌ن، تا ئه‌وه‌بوو (له‌دوای تێپه‌ڕبوونی چل ساڵه‌كه) قه‌ده‌رو كاتی دیاریكراو بۆ چوونه ژووره‌وه‌ی مزگه‌وتی ئه‌قسا هات جا ئه‌وه‌بوو طالوت سڵاوی لێبێت سه‌ركردایه‌تی سوپاكه‌ی كردو كوژرا، جا سه‌ركردایه‌تیەکە به پێغهمبهری اللە داوود سپێردرا، داوودیش جالوتی كوشت وه اللە ش له‌دوای طالوت موڵک و ده‌سه‌ڵاته‌كه‌ی پێدا.
هه‌رچی ئه‌م پیاوه‌یه کە ئێوە ناوتان لێیناوه خضر ئه‌مه به‌نده‌یه‌ک بوو له به‌نده چاكه‌كاره‌كان بە پشتڕاستکردنەوەی ئەم فەرموودەیەی اللە ی پایەبەرز: { فَوَجَدَا عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِّنْ عِندِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا ﴿٦٥﴾ قَالَ لَهُ مُوسَىٰ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَىٰ أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا ﴿٦٦﴾ قَالَ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا ﴿٦٧﴾ } صدق الله العظيم [الكهف].
وه حیكمه‌تەکەش له‌وه‌دا ئه‌وه‌بوو تا موساو هه‌موو موسڵمانانیش ئه‌وه بزانن بۆیان نیه ڕه‌حمه‌تی په‌روه‌ردگاره‌كه‌یان دابه‌ش بكه‌ن جا ده‌سه‌ڵاتی زانست تەنها تایبه‌ت بكه‌ن به پێغه‌مبه‌رو نێردراوەکان، وە اللە ویستی موساو هه‌موو موسڵمانانیش ئه‌وه بزانن هه‌ندێک به‌نده‌ی چاكه‌كاری اللە هه‌ن زیاتر ده‌زانن له‌و كه‌سه‌ی اللە ڕاسته‌وخۆ قسه‌ی له‌گه‌ڵ كردووه، له‌كاتێكدا لەپێش ئه‌وە موسا وای گومان ده‌برد خۆی زاناترین کەسە لەناو خه‌ڵک به ڕه‌چاوكردنی ئه‌وه‌ی چونکە اللە ڕاستەوخۆ قسه‌ی له‌گه‌ڵ كردووه، وه هه‌روه‌ها موسا ده‌یویست له ڕێی ئه‌م پیاوه چاكه‌كاره‌وه بگاته زانستی زیاتر، اللە ی پایەبەرزیش فه‌رموویه‌تی: { فَوَجَدَا عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِّنْ عِندِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا ﴿٦٥﴾ قَالَ لَهُ مُوسَىٰ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَىٰ أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا ﴿٦٦﴾ قَالَ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا ﴿٦٧﴾ وَكَيْفَ تَصْبِرُ عَلَىٰ مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا ﴿٦٨﴾ قَالَ سَتَجِدُنِي إِن شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا ﴿٦٩﴾ } صدق الله العظيم [الكهف].
جا پیاوه چاكه‌كاره‌كه به‌و كه‌سه‌ی وت کە اللە ڕاستەوخۆ قسه‌ی له‌گه‌ڵدا ده‌كرد واته به (موسا) ی وت: {إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا}.
جا ئه‌وه‌بوو به‌ر له‌ده‌ستپێكردنی گه‌شته‌كه بڕیاری له‌سه‌ر موسادا به‌وه‌ی هه‌رگیز ناتوانێت لەگەڵیدا ئارامی هەبێت، به‌ڵام موسا فه‌رمووی: { قَالَ سَتَجِدُنِي إِن شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا ﴿٦٩﴾ } صدق الله العظيم [الكهف].
جا ئایا بینیتان موسا (به درێژایی گه‌شته‌كه) ئارامی گرتبێت ته‌نانه‌ت له یه‌كێک له ڕووداوه‌كانیشدا؟ به‌ڵكو هه‌ر بڕیاری پیاوه چاكه‌كاره‌كه ده‌هاته‌جێ کە پێی وتبوو: { قَالَ إِنَّكَ لَن تَسْتَطِيعَ مَعِيَ صَبْرًا ﴿٦٧﴾ } صدق الله العظيم [الكهف].
بۆیە ئارامگرتنی موسامان ته‌ناته‌ت له یه‌كێک له‌م ڕووداوانه‌ش کە ده‌یبینی نەدی! جا ئه‌مه وه‌ڵامی حه‌ق و ڕاست و دروستی پرسیاره‌كه‌ته ئه‌ی (بن عومه‌ر) ی ڕێزلێگیراو، وه زانستیشت ده‌رباره‌ی دوو پیاوەکەی شوێنكه‌وتووەکانی موسا زیاد دەکەم ئه‌وانه‌ی اللە نیعمه‌تی له‌گه‌ڵ كردبوون ئه‌وانه‌ی اللە باسیان ده‌كات له‌وه‌ی ده‌فه‌رموێت: { قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿٢٣﴾ } صدق الله العظيم [المائدة].
ئه‌م دوو پیاوه بریتی بوون له پێغهمبهری اللە هاڕون و ئه‌و پیاوه باوه‌ڕداره‌ی کەس و کاری فیرعه‌ون کە اللە ده‌رباره‌ی فه‌رموویه‌تی: { وَقَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَن يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَقَدْ جَاءَكُم بِالْبَيِّنَاتِ مِن رَّبِّكُمْ وَإِن يَكُ كَاذِبًا فَعَلَيْهِ كَذِبُهُ وَإِن يَكُ صَادِقًا يُصِبْكُم بَعْضُ الَّذِي يَعِدُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ ﴿٢٨﴾ } صدق الله العظيم [غافر].
جا زانیمان اللە له كاروكرده‌وه خراپه‌كانی کەس و کاری فیرعه‌ون پاراستی کە پیلانیان بۆ ده‌گێڕا وه اللە له‌گه‌ڵ موسادا هێشتیه‌وه‌و سزایه‌كی توندیشی بە کەس و کاری فیرعه‌ون چه‌شت، وه ئه‌وه‌ی باسكرا هه‌مووی له‌لایه‌ن اللە وە بڕیاری له‌سه‌ر دراوه ئه‌ی ئه‌وكه‌سه‌ی منت به‌ڕاست داناوه وه له‌لای اللە ش هه‌ر به ڕاستگۆیی ده‌ركه‌وتوویت وه اللە به چاکترین پاداشت به‌وه‌ی به‌نده ڕێزلێگراوه‌كانی پێ پاداشت ده‌داته‌وه پاداشتی چاکەت بداته‌وه.
وە سڵاوو ڕەحمەت و بەرەکەتی اللە ی پایەبەرزیشتان لەسەربێت..
براتان؛ ئیمام ناصر محمد یه‌مانی.
ـــــــــــــــــــــ
اقتباس المشاركة: : https://mahdialumma.online/showthread.php?p=46629